Xu hướng dễ thấy hiện nay là tự truyện phơi bày trần trụi những sự kiện. Sự kiện ấy lại gây liên lụy tới cuộc sống và công việc của người khác. Thậm chí gây sóng gió. Nhiều khi nó không đúng sự thật mà mang tính cá nhân quá cao. Vậy đó có phải là điều nên và cần phơi ra trong tự truyện hay không? Tới đây thì viết tự truyện mang lại cho chúng ta lợi ích hay chúng ta lại mất đi hình ảnh tốt đẹp trong mắt người thân, bạn bè, người hâm mộ.

Việc phơi trần toàn bộ sự kiện trong tự truyện chưa chắc đã là điều đúng và cần làm. Bởi vốn bản thân của tự truyện chính là nơi tự sự trút bỏ cõi lòng. Song, cuộc đời mỗi chúng ta luôn có những bí mật. Bí mật ấy nếu vô hại thì cởi lòng là điều đương nhiên. Và ngược lại. Có lẽ nhân vật trong tự truyện đã và đang hiểu sai việc thai nghén cuốn tự truyện thì cần xây dựng như thế nào.

2. Cởi một phần – yếu tố tạo nên sự hấp dẫn cho cuốn sách về tự truyện

Đồng ý đã là tự truyện thì phải đảm bảo cơ hội trải lòng nhưng không phải cứ lột tả hết, bộc lộ trần trụi mới tạo sự hấp dẫn. Một tự truyện hấp dẫn nằm ở yếu tố biết tiết chế và “lộ” thông tin ở mức cần thiết.

Bất cứ một tác phẩm văn chương nào muốn độc giả chào đón thì nó phải đảm bảo tính nhân văn, hướng tới cộng đồng và có lực hút nhất định. Yếu tốt HÚT ở đây không phải là phơi ra bằng hết, bằng sạch mà phải biết được cái nào cần đóng, cái nào cần mở, cái nào cần hấp hé một phần. Có như vậy một cuốn tự truyện mới thực sự là tác phẩm văn học và lôi cuốn người đọc.

3. Ranh giới để tự truyện thành tác phẩm văn học hay chỉ đơn thuần là khoe cái “tôi”

Vẫn biết rằng tự truyện là cách thể hiện tâm tư tốt nhất với những ai chất chứa trong lòng nhiều uẩn khúc. Song cao hơn cả mà một cuốn sách tự truyện ra đời chính là hãy đảm bảo yếu tố văn học của một cuốn tự truyện. Đã là tác phẩm văn học phải đảm bảo được yếu tố nhân văn, tính cộng đồng và giá trị tinh thần. Vì thế mỗi cuốn sách tự truyện thực sự trở thành tác phẩm văn học, được độc giả cảm nhận và trân trọng thì cuốn tự truyện phải đảm bảo được tính chân thực, khách quan và hướng tới cái chung bỏ bớt cái tôi và thành kiến cá nhân.

Trước tiên tính chân thực phải được chính nhân vật trong tự truyện đảm bảo. Tiếp đến là người chắp bút hay dịch vụ chuyên chắp bút cho tự truyện. Người chắp bút buộc phải cứng rắn trước ranh giới công việc, cơm áo gạo tiền và giá trị văn hóa tinh thần. Không xào xáo làm quá sự thật chỉ vì khoản nhuận bút cao hơn.

Nếu dùng tự truyện vào việc thu hút sự chú ý hay dìm toàn bộ người xung quanh theo dạng tố tội, quá nhiều chi tiết nhỏ nhặt thì đó không được gọi là tự truyện. Còn tên gọi những tác phẩm như thế hãy để độc giả tự đặt tên theo cảm nhận riêng. Cuốn sách đó không thể được gọi là sách tự truyện và cũng chẳng phải là một tác phẩm văn học để độc giả phải tốn thời gian dành đọc.

Xét về khía cạnh khác, hãy gác những người nổi tiếng sang một bên. Hướng tới nhiều người bình thường trong xã hội. Ở bất cứ nơi nào trên thế giới, chúng ta cũng gặp những người bình thường với câu chuyện về cuộc sống rất đáng trân trọng, rất đáng để chúng ta đọc thay cho những cuốn được gọi là “tự truyện” từ những người có tiếng trong xã hội hoặc những người một thời có tiếng đang muốn sử dụng hai từ “tự truyện” vào mục đích thu hút sự chú ý của người hâm mộ và đánh bóng tên tuổi thêm một lần nữa.