THẦY CƯỜNG

Truyện ngắn          

Nguyễn Ngọc Non

Vừa tới chỗ gửi xe, Nga lấy điện thoại gọi ngay cho thầy Cường:

Dạ, thầy ơi, em gửi xe rồi ạ, nhà thầy ở tầng mấy, phòng số bao nhiêu? Nga hỏi tới tấp

À, cô Nga hả, đợi tôi xuống đón em lên. Thầy Cường bình tĩnh đáp

Nga nhìn quanh, thầm nghĩ giữa lòng thành phố lại có khu chung cư yên tĩnh và thoáng mát gần công viên thế này, thầy chọn chỗ ở tốt thật, khi nào mình mới mua được nhà ở khu này nhỉ, nhà khu này chắc cũng chẳng rẻ. Đang mê man với những tưởng tưởng và ao ước của bản thân về tương lai thì giọng thầy Cường làm Nga bối rối.

Quý hóa quá, em tới tận nhà thăm tôi cơ đấy. Nào đi theo tôi, nhà tôi ở tận tầng 4 nhưng ở đây có thang máy em đừng lo. Vừa đi thầy vừa nói.

Phòng 4.1, căn hộ thật gọn gàng, ngăn nắp, ánh đèn vàng tỏa ra từ quầy bar của khu bếp làm căn nhà trở lên lung linh như một quán cà phê thu nhỏ.

Thầy Cường lên tiếng:

Mời em vào, nhà tôi đấy đừng ngại. Tôi tiết kiệm điện nên chỉ mở bóng đèn đó thôi.

Nga vội vã giải thích mục đích để thầy khỏi ngại,

Dạ, không sao thầy ạ, ở nhà em cũng vậy, tiết kiệm được nhiêu hay bấy nhiêu ạ.

Em đói chưa? Thầy Cường hỏi

Dạ, đói lắm rồi thầy. Nga đáp

Ok, có ngay. 

Tính đợi em tới ta đi ăn tiệm nhưng ra tiệm thì lại phải di chuyển mà hai người ăn có rẻ cũng phải hết 100 ngàn chứ chẳng ít. Đã từ lâu rồi tôi không ăn tiệm vì kinh tế không cho phép. Thầy Cường nói như giải thích với Nga.

Còn Nga, tới giờ cô mới hiểu hoàn cảnh của thầy. Ngày Nga nằm viện thỉnh thoảng thầy Cường vẫn ghé thăm khi thì mua trái cây, khi thì đưa mẹ Nga 500.000đ để lo tiền viện phí. Số tiền ấy so với thời điểm Nga nằm viện tương đương với gần nửa chỉ vàng. Khoản tiền ấy càng quý giá hơn vì gia đình cô đang bán dần từng thứ để lo tiền viện phí cho Nga mỗi ngày. Cô cứ nghĩ kinh tế thầy khá giả lắm lại sống tình nghĩa. Nào ngờ!? 

Quan sát một vòng quanh nhà, vài chậu cây xanh nhỏ xinh, cái quạt nhựa, hay những viên đá nhỏ được bài trí khéo léo là điểm nhấn nhá và trang trí cho căn nhà. Nga thấy nhiều bức ảnh cũ của gia đình các thành viên mặc comple, áo dài được trưng trên kệ ngay ngắn. Lòng thầm nghĩ thầy ngày xưa con nhà gia thế lắm đây nhưng lại không thấy người thân trong nhà, đánh liều Nga hỏi.

Thầy ơi, sao thầy sống có một mình? Vợ và các con thầy đâu ạ?

À, bà nhà tôi mất hơn 2 năm nay rồi. Bà ấy mất do bị tai biến. Còn các con tôi đã có gia đình riêng. Con gái theo chồng. Con trai thì ở riêng. Vì tôi khó tính, không ở với con cái được.Thầy bình tĩnh đáp.

Nga lại liều hỏi tiếp:

Em thấy những bức ảnh kia, chắc là gia đình thầy và thầy ngày xưa phải không ạ?

Đúng rồi, đó là bố tôi, ba anh trai và tôi. 

Rồi thầy kể:

Bố tôi ngày xưa là kỹ sư, lại làm việc cho Pháp nên tôi được học trường Pháp từ nhỏ, nhưng bố tôi không làm gì liên quan tới chính trị em ạ. Chỉ làm công ăn lương thôi. Có lẽ từ bé như vậy nên tôi ảnh hưởng phong cách sống của người Pháp và tính cách người Hà Nội mà con cái tôi đôi khi chúng không thích. Thầy cười.

Vừa kể Nga nghe chuyện gia đình thầy vừa nấu món ăn thỏa thuận từ trước với cô học trò

Nga vẫn chưa hết tò mò hỏi tiếp:

Thế anh em của thầy giờ còn không ạ, họ sống ở đâu vậy thầy? 

Thầy tiếp lời Nga:

Khi tôi tốt nghiệp đại học thì đất nước đang trong giai đoạn căng thẳng, lúc này không còn Pháp thuộc nữa mà Mỹ xâm lược. Từ bé tôi học tiếng Pháp, lớn lên vào đại học tôi lại học chuyên ngành tiếng Anh. Thời đó ít ai học tiếng Anh lắm. Rồi tôi được phân công dạy tiếng Anh cho nhiều nhóm bộ đội khác nhau. Ngày đó học tiếng Anh không như bây giờ. Muốn nghe người bản xứ nói tiếng Anh phải đợi tới giờ lính Mỹ phát thông tin rồi xúm nhau lại mở radio mà nghe. Không nhanh qua bản tin, cũng không có gì để nghe nữa. Thế mà tinh thần học tập như vũ bão em ạ. Chỉ sau vài tháng mọi người có thể nghe, đọc và nói tiếng Anh tốt lắm. Không sướng như các em bây giờ, song học lại không hiệu quả. Học trò thời nay học tiếng Anh tới mấy năm vẫn ú ớ. Nghe như vịt nghe sấm. Đọc thì dịch lung tung.

Nga hào hứng ngắt lời thầy:

Thời đó chiến tranh sao bộ đội lại đi học tiếng Anh thầy nhỉ?

Thầy cười tươi hơn, đôi mắt rực sáng, rồi tiếp lời:

Khi trường phân công dạy tiếng Anh cho bộ đội, tôi được giải thích là dạy văn hóa cho bộ đội đi ngoại giao. Tôi cũng không hỏi thêm vì nghĩ mình cứ làm tốt vai trò của mình. Sau này hòa bình tôi mới biết những nhóm bộ đội tôi dạy ngày ấy là tình báo của quân đội nhân dân Việt Nam. Rất nhiều người sau hòa bình gặp lại dù làm chức vụ cao hơn, lớn tuổi hơn nhưng vẫn gọi tôi là “Thầy Cường”. 

Nga tiếp:

Vậy khi hòa bình thầy vẫn đi dạy tới giờ?

Thầy cười, khuôn mặt thoáng nét buồn. Giọng trùng xuống.

Khi hòa bình tôi về làm việc tại bộ ngoại giao được một thời gian. Phần vì nhớ nghề, phần vì tôi thích cuộc sống trầm lặng nên thời gian sau tôi chuyển ngành về làm giảng viên tại trường sư phạm. Có vậy tôi mới gặp em chứ. Cuộc sống của tôi cứ êm đềm như thế. Tôi hài lòng về điều đó. Nhưng cách nay năm năm, bà nhà tôi bị tai biến, phải nằm một chỗ, ra vào bệnh viện thường xuyên. Cuộc sống gia đình chỉ thuộc dòng đủ ăn, đủ tiêu. Khi bà ấy bệnh nặng triền miên mấy năm trời, chi phí nhiều quá, tôi phải bán nhà để lo viện phí và chuyển qua đây từ đó tới nay. Tôi thích ở khu này vì nó gần công viên to nhất thành phố, mát mẻ, không khí trong lành.

Còn anh em tôi. Hai người ở Pháp. Một người đã mất. Một người nay ngoài 90 lú lẫn rồi. Còn một người ở ngoài Hà Nội. Mấy anh em tôi đều khó khăn, nên ít gặp mặt mà chỉ liên lạc qua điện thoại. Nhà tôi ở Hà Nội nằm ngay trung tâm thành phố, khu đó đẹp lắm, bây giờ chắc thay đổi nhiều. Bố tôi để lại căn nhà đó, nếu bán và chia tài sản cũng có giá lắm. Nhưng làm thế để làm gì? Các cháu tôi cũng không có kinh tế, đòi bán nhà chia tài sản có khác nào đuổi chúng ra đường. Tôi thấy nhiều nhà như vậy rồi. Mình là cha chú, ai làm thế! 

Không nói nhưng Nga cảm nhận được từ đôi mắt và khuôn mặt thầy chợt rạng rỡ khi kể về Hà Nội. Nga hiểu được thầy Cường thèm một lần trở về quê hương, nơi sinh ra có những con phố ngào ngạt mùi hoa sữa, có người anh trai cũng ở tuổi gần đất xa trời. Kỉ niệm về Hà Nội và miền Bắc vẫn sống trong kí ức người đàn ông đã ngoài 70 tuổi và hơn 10 năm chưa có dịp trở về.

Nga thấy lòng nặng trĩu và có lỗi khi khơi lại chuyện buồn của thầy, như chạm đúng mạch cảm xúc, thầy Cường tiếp:

Khi nghe tin em nằm viện trong tình trạng nặng, tôi thấy cần đến chia sẻ và động viên tinh thần vì em còn trẻ quá, không biết tương lai sẽ thế nào. Bà nhà tôi thì già rồi, nên âu cũng là quy luật. Bây giờ thấy em thế này, tôi vui lắm, lại còn tới thăm tôi nữa.

Thưởng thức bữa tối với ánh đèn lung linh, âm nhạc dìu dịu và một tô mì tôm có trứng, cà chua cùng nửa quả xoài cát tráng miệng. Thầy giải thích chỉ nên như vậy, nếu quá nhiều sẽ không tốt cho sức khỏe một cảm giác thật gần gũi mà từ ngày sống xa nhà Nga ít có được không khí như vậy. 

Vừa ăn tối Nga vừa nghe thầy Cường giải thích về những vật dụng trong nhà, hóa ra những vật dụng thầy dùng để tô điểm cho căn nhà toàn là đồ kỷ niệm, thầy không tốn tiền mua. Có lẽ với nhiều gia đình những vật dụng ấy chỉ dành cho trẻ con chơi rồi sau đó chuyển ra thùng rác thì với thầy Cường đó là những món quà hết sức ý nghĩa. Nga hiểu tại sao khi cô nói mang hành, tỏi ở ngoài quê lên biếu thì thầy nhận còn những thứ cô mua ở siêu thị thầy Cường đều lấy tiền ra trả, nếu không nhận tiền thầy cũng không cho tới thăm nữa.

Đồng hồ điểm 9h, cô xin phép chào thầy ra về. Thầy Cường lại ôn tồn, để tôi tiễn em xuống dưới.

Dạ, không sao đâu thầy, em tự xuống được ạ. Na cản

Không, để tôi đưa em xuống dưới, khu chung cư này cũ rồi, thang máy không được êm như những khu chung cư mới. Thầy Cường nói.

Dạ, không sao thầy à, em đi thang máy nhiều rồi mà. Nga đáp lại. 

Nghe vậy thầy Cường tiếp:

Vậy ta chào nhau theo cách người Tây Âu chứ nhỉ, chúng ta là dân ngoại ngữ mà. Ok? Thầy nói

Dạ, được thầy. Nga đáp

Không nhìn thẳng vào thầy Cường nhưng Nga cảm nhận được hơi nóng và nụ hôn nhẹ trên trán mà thầy chào theo phong cách phương Tây. Trộm nhìn, Nga bắt gặp đôi mắt đầy trìu mến đang cố nén cảm xúc trong lòng. Có lẽ khoảng cách về tuổi tác, địa vị khiến người ta phải thu mình lại chôn dấu xúc cảm cá nhân để giữ trọn hình ảnh của một người sống gia giáo. Sự xuất hiện của Nga như đánh thức những mầm sống bấy lâu còn sót lại của người đàn ông đã sống đơn độc mấy năm qua tưởng bị chôn vùi. Từng cung bậc cảm xúc chợt ùa về, làm run rẩy trái tim tưởng như đã khô héo và đập chậm dần theo quy luật thời gian của thầy Cường.   

Nga lên tiếng

Dạ, thôi em về thầy ạ.

Vậy em về cẩn thận nhé, khi nào rảnh thì alo tôi lại nấu cơm mời em.

Nga ra về, trả lại không gian yên tĩnh mà bấy lâu thầy Cường vẫn sống. Khoảng cách của phố phường tấp nập với khu chung cư yên tĩnh mát mẻ chỉ cách nhau trong gang tấc. Qua cổng bảo vệ là Sài Gòn về đêm lung linh ánh đèn và phố phường nhộn nhịp. Nhưng trong Nga vẫn rõ như in ánh mắt trìu mến và cái nắm tay thật chặt của thầy. Ấn tượng về lần đầu tiên thăm thầy sau ngày ra viện vẫn còn in rõ trong tâm trí Nga.

Từng sinh trưởng trong gia đình thuộc tầng lớp trên và đã có thời gian học tại trường đại học Oxford. Là người đào tạo tiếng Anh cho nhiều tình báo Việt Nam ngày đất nước chưa giải phóng. Khi hòa bình thầy làm việc tại bộ ngoại giao Việt Nam. Rồi thầy chuyển ngành thành giảng viên và chuyên đào tạo tiếng Anh tại nhiều trường đại học. Nga là một trong số hàng ngàn học trò của thầy Cường.

Mối duyên ấy còn sâu sắc hơn khi Nga nằm viện già nửa năm thầy vẫn thường xuyên thăm hỏi và động viên. Ra viện, cô học trò năm nào vẫn thỉnh thoảng tới nhà thưởng thức những bữa cơm đạm bạc mà thấm đậm tình thương của thầy. Qua những lần ấy cô mới hiểu sâu hơn về cuộc sống, tính cách con người thầy.

Vượt qua những cung bậc cảm xúc và kìm nén những mầm sống còn sót lại thầy Cường dành cho Nga tình cảm như một người cha với đứa con út ít của mình. Đáp lại tình cảm đó, Nga vẫn không quên gọi điện và thỉnh thoảng ghé thăm dù có bộn bề lo toan và công việc tràn ngập. Nga cảm nhận được sự nồng ấm, hồn hậu và chân thành từ thầy. Mỗi lần tới thăm, Nga đều cố gắng kiếm món quà gì đó từ ngoài quê thật. Nga nhớ lần đầu tiên mang hành, tỏi tặng thầy, cô nhìn thấy cả niềm vui sự hào hứng của thầy Cường khi được thưởng thức đặc sản quê miền Bắc mà có lẽ lâu lắm rồi không ai tặng thầy những thứ đó. 

Như thường lệ, Nga gọi điện hẹn tới thăm thầy, điện thoại đổ chuông không người nghe máy. Cố liên lạc thêm vài lần thì có người bấm tắt máy. Đoán rằng chắc thầy bận. Đành gác lại chuyến thăm ấy. Sáng nay, sắp xếp công việc Nga điện thoại tới thăm thầy. Như sét đánh ngang tai, thầy nói qua điện thoại:

Tôi bị bệnh nặng lắm, mấy lần em gọi điện tôi đang chạy thận nên không nghe. Nhắn tin thì tôi không biết.

11h giờ trưa Nga tới thăm, vẫn bãi đậu xe cũ, hình ảnh người thầy quen thuộc với bước đi nhanh nhẹn chợt ào về. Còn nhớ mỗi lần tới thăm, thầy đi bộ từ trên tầng 4 khu chung cư xuống tận bãi gửi xe đón. Lần nào thầy cũng rối rít giới thiệu với mấy anh bảo vệ chung cư như thể sợ họ quên cô học trò của mình.

Đây là học trò cũ, cô ấy bị đau chân mà cứ tới thăm thầy nên tôi xuống đón.

Lần nào cũng vậy, vừa mở cửa nhà thầy đã ôn tồn hỏi em đói chưa, ăn gì, tôi đợi em sang, nấu rồi ăn luôn cho nóng, chứ nấu sẵn nguội ăn mất ngon. Em thông cảm tôi hơi khó tính như thế.

Những ký ức mỗi lần tới thăm thầy đang nhảy nhót trong tâm trí thì giọng anh bảo vệ khu chung cư kéo Nga trở lại thực tế.

Tới thăm thầy Cường phải không? Em cứ đi thẳng tới chỗ cái máy bơm, rồi rẽ trái, nhà thầy ở đầu tiên đó.

Nga cảm ơn rồi đi theo hướng anh bảo vệ chỉ.

Thầy đã chuyển xuống thuê một căn hộ thuộc tầng trệt của khu chung cư vì không thể đi cầu thang được nữa. Vẫn tác phong của người Hà Nội xưa đón tiếp cô học trò cũ nhưng bước chân không còn nhanh nhẹn, thân hình gầy gò, giọng nói yếu ớt, quần áo xộc xệch, môi tím thâm, nước da xanh tái đặc trưng của những người chạy thận. Nhìn quanh nhà, Nga hỏi:

Giờ có ai ở đây cùng thầy?

Không em ạ, tôi vẫn ở một mình, thứ 2, 4, 6 vào bệnh viện chạy thận thì đi xe ôm còn lại ở nhà. Con cái tôi chúng đều phải lo kinh tế có đứa nào khá giả đâu, đứa phụ thuộc bên chồng, đứa ở trọ.

Chạnh lòng, thấy thầy giống cảnh 9 năm trước của mình. Khi đó cô học trò của thầy có tuổi trẻ và sức khỏe còn thầy ở tuổi gần 80, Nga chợt thấy xót xa.

Nga ôn tồn nói:

Thầy đã có cơm chưa, để em nấu?

Vẫn phong cách người Hà Nội, thầy nói:

Khách tới nhà, sao lại để khách nấu cơm. Em khỏi lo tôi có cơm rồi, giờ tôi ăn theo chế độ người bệnh nên khó lắm. Tôi cũng không ngờ cuối đời mình lại bị bệnh nặng thế này. Buồn lắm em ạ. Ước mong của tôi là sống khỏe mạnh, rồi một ngày nằm ngủ và không bao giờ dậy nữa đã tan biến.

Bầu không khí trở lên nặng hơn, Nga chuyển chủ đề.

Em có mang một ít hạt mac ca, để em bóc thầy ăn thử, nếu thầy thích, lần sau em mang qua nữa. Hạt này nhiều dinh dưỡng, thầy ăn bổ sung để còn chiến đấu với bệnh tật.

Thầy chậm rãi yếu ớt nhai từng hạt rồi khen ngon và không quên hỏi han công việc, cuộc sống của cô học trò.

Ngồi được 15 phút, một cô gái khoảng 17-18 tuổi xuất hiện, thầy giới thiệu:

Đây là cháu nội tôi. Cũng là lúc thầy nói:

Thôi em về đi, tôi phải dạy tiếng Anh cho cháu nội rồi. Cảm ơn em vì vẫn nhớ tới tôi. Trời sắp mưa, em nhớ mặc áo mưa.

Nghe thầy nhắc nhở trời mưa, trong Nga ùa về hình ảnh người thầy nhanh nhẹn ngày nào tiễn cô xuống tận bãi gửi xe còn dắt xe và đứng chờ tới khi nổ máy thầy mới chịu lên nhà. Đối diện với hình ảnh hiện tại, Nga thấy cay cay nơi khóe mắt.

Chào thầy ra về, lòng cứ miên man, Nga vẫn còn nhớ những bữa ăn tối đơn sơ, mộc mạc mà thầy dành trọn tình thương trong đó. Khi thì thầy nấu cho Nga tô mỳ tôm với trứng và cà chua. Lần thì chỉ có món canh đu đủ nấu xương mà như thầy giải thích một nồi canh này tôi ăn được 3 ngày. Tôi nấu em ăn không hết thì bỏ tủ lạnh mai ăn tiếp. Cuối bữa ăn sẽ được thưởng thức hương thơm phảng phất của ly trà tươi thêm chút gừng. Trong Nga ẩn hiện hình ảnh người phụ nữ với mái tóc bạc phơ chầm chậm dạo bước ngoài công viên khi hoàng hôn xuống!